PHP'nin Gelişim Süreci ve Tarihi

Php’nin gelişim süreci ve tarihinden bahsetmeden önce aslında Php Nedir ? diye sormak daha doğru olur diye düşünüyorum.  Bilindiği üzere tüm web sayfası yapıları HTML kullanılarak oluşturulur, resimleri, yazıları vs. HTML ile oluşturur yerlerine yerleştirir ve sonucunda browser’dan bakıldığında bir web sayfası görmüş oluruz. Fakat bu web sayfalarını etkileşimli bir hale sokmak için HTML tek başına yeterli değil ne yazık ki. Etkileşimi arttırmak için de kullanabileceğimiz bir çok teknoloji mevcut; CSS, JavaScript, Flash, Silverlight vs… Bu gibi teknolojiler ile görselliği ve etkileşimi arttırdıktan sonra, Php’yi nerede kullanacağız peki? Ne işimize yarıyacak ? Eğer ki yalnızca amacınız bir kaç satır yazı yazarak bir tanıtım yapmak ise ve bir daha yıllar boyunca ben bu sayfayı değiştirmem diyorsanız, tabi ki Php bir işinize yaramıycak. Fakat günümüzde web sayfaları o kadar karmaşık bir hal aldılar ki, bir Server Side (Sunucu Tarafından Çalıştırılan)  teknolojisi kullanılması gerek. Örnek verecek olursak, bir haber portalınız var ve sürekli güncelleyerek yeni haber içerikleri, resimleri, videoları vs. ekliyorsunuz. Böyle bir sayfaya girdiğinizde göreceksiniz ki HTML kodlardan ibaret. Yani sonuç olarak HTML ile kodlanmış yani bir Server Side teknolojisi kullanmadan da yapılamaz mı? Bu sorunun cevabı evet, yani hiçbir server side teknolojisi kullanmadan bie haber portalı yapabilirsiniz, html ile yeni haber için oluşturduğunuz sayfayı, Ana sayfanızdaki index dosyasının içerisine link olarak ekleyebilirsiniz. Bu mümkün … Yalnızca bir haber eklemek için ne kadar vakit harcamanız gerektiğini, ve haber arşivinizde arama yapma sıkıntısını vs. düşündüğümüzde gerçekten göze alınası bir yol değil … Örnek her ne kadar komplike olsa da aslında php daha basit işlemler için bile oldukça büyük kolaylıklar sağlıyor. Hatta kimi durumlarda bir Server Side Tekolojisi kullanmadan olmuyor bile diyebiliriz. Haber portalınızdaki haberlere, kullanıcıların yorum eklemesi vs. bu kesinlikle bir server side programlama dili’nden yardım alınması gerektiğini gösteriyor. Sayfanızda bir arama motoru, anket, kullanıcı kayıt sistemi, puanlama sistemi vs. eklemek istediğimizde bir server side programlama dili kullanmamız gerekir. Bunların başlıcaları; Php, Asp.NET, Perl vs. ama benim tercihim, ki tamamen kişisel bir tercih Php’dir. Neden Php’yi tercih ettiğimi bu yazıda anlatmıycam, konunun bir hayli dışına çıkabilme ihtimalimize karşı, belki bir başka yazımda yer veririm ona. PHP (Personal Home Page) kelime anlamı olarak, kişisel ana sayfa olarak türkçeleştirilebilir. 1994 yılında Rasmus Ledorf tarafından tamamen kişisel bir amaç için oluşturuldu ve daha sonraki zamanlarda GPL (General Public License) Açık kaynak kod lisansıyla dağıtılmaya başlandı. Linux tabanıyla çalışan PHP şu anda dünya çapında bir çok büyük projede kullanıldı. Bunlara örnek verecek olursak;

facebook.com, sahibinden.com, wikipedia.org, gittigidiyor.com, amazon.com, ebay.com, sporx.com, sabah.com.tr, hurriyetemlak.com vs…

Rasmus Ledorf PHP’yi kişisel web sayfasında yer alan CV’sinin gösterim sayısının kaydını tutmak yani CV’sine kaç kez bakıldığını anlamak için geliştirdiği basit bir server-side programlama dili olarak doğdu. Yine Rasmuss tarafından geliştirilen bu sürüm 1995 yılında son kullanıcılarla buluşup “Personal Home Page Tools” adını aldı. Tabi o zamanlardaki versiyonu, basit bir içerik motoruna sahip, basit makrolar ve kişisel web sayfaları için ziyaretçi defteri uygulamaları gibi şeylerin geliştirilmesine olanak sağlıyordu. 1995 yılının ortalarında yeniden oluşturulan PHP bu zamandan sonra PHP/Fi adını aldı. Bu versiyona kadar veritabanı kavramı olmayan programlama diline mSQL desteğinin de eklenmesiyle birlikte, programcılar arasında yaygınlaşmaya başladı.

Çok kesin olmamakla birlikte istatistik kayıtlarınına göre, 1996 yılı sonlarına gelindiğinde PHP/Fi kullanan sitelerin sayısı yaklaşık olarak 15 Bin civarındaydı. 1997 yılında ise bu sayı 50 Bin’lere ulaşmış. PHP’nin gelişimi açısından bu yıl büyük bir önem teşkil ediyor. Sebebi ise, Projenin tek sahibi olan Rasmus Ledorf, PHP’nin geleceğini sağlam temellere bağlama adına bir ekibe devretti. Bu ekipte yer alan Zeev Suraski ve Andi Gutmans tarafından PHP yeniden yazılarak PHP3 versiyonu son kullanıcılara yayılandı. PHP/Fi versiyonunda olmayan bir çok özellik bu versiyonda eklenerek tam anlamıyla bir server-side programlama dili halini almıştır. Bu yazıyı yazdığım sırada bulunan (Fakat her hosting firmasında göremediğimiz) PHP6 halinin ilk başlangıcı diyebiliriz PHP3 için. 2000 yılında ise PHP4 sürümü ile bir atılım gerçekleştiren dil, bu versiyondan sonra dünya çapında yaygınlaşmaya başlayıp Unix sistem içeren web server’ların hemen hemen tamamında yerini aldı ve bu versiyonla birlikte bir çok büyük ölçekli projede kullanılmaya başlandı.

2004 yılında çıkan PHP5 versiyonu ile Nesne Yönelimli Programlama’ya (Object Oriented Programming) yönelik geliştirilen dil, rakip teknolojiler ile arasında olan eksiklikler giderilerek gelişmiş bir dil halini aldı. Yazılım firmaları da maliyetleri çok aşağılara çekmesi sebebiyle bu dile eğilim gösterdiler. Şöyle ki; Açık kaynak kod ile geliştirilen PHP ve yan ürünleri (Linux, Apache, MySQL, PostgreSQL, lghttpd vs.) için herhangi bir lisanslama yapılmadığı için firmalar tercihlerini PHP’den yana kullanmaya başladılar. PHP6 versionuna kadar, PHP5.3, PHP5.4 vs.. gelişmeye devam eden dil, PHP6 versiyonunda en göze batan özelliği, unicode desteğinin etkinleştirilmiş olması oldu. PHP kullanan programcıların da bildiği gibi PHP’de unicode olarak çalışmak sıkıntılı bir süreçti fakat bu versiyon ile eskisinden daha da kolaylaşmış oldu.