Hayatımın bir döneminde fevkalade merak ettiğim bir şeydi bu, belki de yazılıma ilgili alakalı olmamın, bu konuya iştahımın bu kadar kabarmasının yegane sebebidir bu merakım. Nasıl yapılıyordu bu işletim sistemleri ? Nerden başlanıyordu, öğrendiğim iki satırlık kod bilgisi nerelerinde geçiyordu bu devasa algoritmanın … O zamanlar windows ile tanıdık bilgisayarı, illa ki windows’tu bilgisayarın bir diğer anlamı bizim için ama zaman içerisinde belki de bu merakın verdiği araştırmacı ruh ile araştırdık öğrendik windows’tan ibaret değilmiş bu dünya. İşte o yıllarda keşfettim Linux’u yolun çok başlarındaydı tabi bu harika işletim sistemi tıpkı benim gibi. İlk linux kurulum deneyimim tam bir faciaydı, beceremedim açıkçası, yaşıtlarım arasında yoktu ki sorabileceğim birileri de, oyun çağıydı herkesin. Araştırdım bende, forum siteleri pek bi revaştaydı o yıllarda, yardımcı olan abilerim oldu bana yol gösterdiler, onların verdiği bilgilerin ışığında edindim ilk linux deneyimimi. Ama içimdeki o merak hiç geçmedi, nasıl yapılıyordu bu işletim sistemleri ? İşte bu noktada Açık Kaynak (Open Source) kelimesiyle tanıştım. Meğerse açık kaynak kodluymuş bu linux ve isteyenler kernel.org‘dan linux çekirdeğini (kernel) indirip istediği gibi geliştirebiliyormuş. Durmadım tabi indrdim ilk versiyonlarından birisiydi o yıllarda indirdiğim linux çekirdeği açtım karıştırdım, tamam farkındayım içerisindekiler “C” kodları fakat anlamlandırmak yorumlamak bi hayli güçtü benim için. Derken C dünyası, forumlar, konunun ehli insanlarla sohbetler derken az da olsa fikir edindim o büyük merakım adına … Şimdi ise o kadar çok farklı versiyonu geliştirildi ki linux’un hemen hemen her ihtiyaca uygun bir dağıtımı mevcut diyebiliriz. Ubuntu var mesela, RedHat, CentOS var, Mandriva var, güvenlik uzmanları için geliştirilen spesifik araçlarla donatılmış Backtrack var … Dünyanın dört bir yanından yazılımcılar geliştiriyor bu kernel’i, birisinin yapamadığı, gözden kaçırdığı eksikliği, açığı bir diğeri kapatabiliyor, bu da daha güvenli kılıyor linux’u işletim sistemleri dünyasında. Linus Torvalds bu işletim sistemini 1991 yılında ilk geliştirdiğinde zannediyorum ki bu denli gelişebileceğini tahmin etmemiştir. Bir video ekledim bu yazıma aslında bu başlığı da bu video için oluşturdum, Linux Foundation‘ın bir videosu, video ingilizce ve linux’un gelişimini, ne koşullarda yapıldığını, kullanım alanlarını vs. anlatmışlar.
Yukarıdaki video’dan da anlaşıldığı gibi, gerçekten büyük bir emek ve işbirliği var linux’un gelişim süreçlerinde. Herhangi bir şirkete bağlı olmadan, tamamıyla dünyadaki özgür düşünceli insanlar tarafından geliştiren işletim sistemi, güvenlik konusunda ciddi farklara da sahip. Bir gün bu konu hakkında uzman birisinin bana verdiği örnek geldi aklıma şöyle söylemişti; “Herhangi bir işletim sistemi satın alıyorsun, para ödüyorsun, üzerinden belli bir süre geçtikten sonra, eğer fark ederlerse bir açık bulduklarında yamasını yapmaya çalışıyorlar ve sen güncellemeyi alabiliyorsun, fakat linux’ta eğer yeteri kadar iyiysen kendi yamanı kendin yapabiliyorsun …” dedi ve devam etti konuşmamız. Konunun başlığı “Linux Nasıl Yapıldı” olduğu için daha fazla ayrıntılandırmayacağım konuyu, belki başka yazılarım linux’un spesifik özellikleri üzerine olur. Bir tavsiyem, eğer hiç denemediyseniz linux işletim sistemini bir kez denemeniz, sisteminize kurmasanız bile, WmVare, VirtualBox gibi sanal makine yazılımlarına kurarak denemeniz.
Not : Video Linux Foundation‘dan alınmıştır.
Yusuf Tuğrul Kocaman
İlk Linux çekirdeğinin, Linus Torvalds’ın Minix’i geliştireceğim diye 6 ay eve kapanıp yazıldığı söyleniyor. Ne kadar doğru bilemem ama iyi bir iş olduğu kesin :)